S/PDIF – co to jest i do czego służy?

S/PDIF – zastosowanie i odmiany

Format S/PDIF to skrót od SONY/Philips Digital Interface Format. Natomiast sam S/PDIF to standard, który umożliwia sprawne przesyłanie dźwięku pomiędzy urządzeniami. Prace nad jego powstaniem i rozwojem – jak sama nazwa wskazuje – prowadziły dwie firmy z branży elektronicznej: Philips i Sony. Najważniejszą cechą tego standardu jest operowanie na transmisji cyfrowej. Nie ma tu więc potrzeby konwersji sygnału do postaci analogowej. Jeśli jednak zaistnieje konieczność takiej konwersji, można do niej wykorzystać dowolne przetworniki cyfrowo-analogowe.

Format S/PDIF znajduje zastosowanie przy przesyłaniu dźwięku pomiędzy domowymi sprzętami RTV. Za pośrednictwem złącza S/PDIF możemy przesłać sygnał na przykład z konsoli do gier do telewizora lub z odtwarzacza Blu-Ray do amplitunera kina domowego.

To, jaki typ złącza S/PDIF zaimplementowano w danym urządzeniu, zależy od tego, czy jest to urządzenie, które ma wysyłać, czy odbierać dźwięk. Dlatego wyjście S/PDIF znajdziemy na przykład w konsoli do gier, odtwarzaczach Blu-Ray i CD czy dekoderze telewizji cyfrowej. Są to urządzenia generujące sygnał audio, który by móc zostać odtworzony, musi trafić do innego sprzętu. Z kolei wejście S/PDIF znajdziemy w urządzeniach, które przyjmują dźwięk z innych źródeł i odtwarzają go – mowa głównie o amplitunerach kina domowego czy soundbarach.

Nietypowymi urządzeniami na tej liście są telewizory. W nich bowiem znajdziemy gniazda S/PDIF IN/OUT. Wynika to z tego, że telewizor może wysyłać sygnał pochodzący na przykład z programu telewizyjnego do zewnętrznego nagłośnienia: amplitunera lub soundbara. Może jednak także przyjmować sygnał z innych źródeł, takich jak konsole do gier czy dekodery DVB-T, by odtwarzać go na wbudowanych głośnikach. W telewizorach znajdziemy zatem zarówno gniazdo S/PDIF IN, jak i S/PDIF OUT.

Kilka słów o złączach S/PDIF

Sam standard S/PDIF definiuje jednak tylko protokół, za pomocą którego urządzenia przesyłające sygnał audio porozumiewają się ze sobą. Zupełnie czym innym jest interfejs, czyli inaczej mówiąc, typ połączenia, za pomocą którego przesyłany jest sygnał w formacie S/PDIF.

Istnieją dwa najczęściej spotykane typy połączeń, za pomocą których przesyłany jest sygnał w formacie S/PDIF. Pierwszy z nich to połączenie wykorzystujące gniazda i wtyki RCA (zwane też cinch) i przewód koncentryczny (inaczej koaksjalny). W urządzeniach odnajdziemy je jako pojedyncze okrągłe gniazda w kolorze pomarańczowym, czerwonym lub czarnym, opisane jako „Coaxial”, „Digital IN/OUT” lub „S/PDIF IN/OUT”. To dobre rozwiązanie do połączeń na niewielkie odległości, które wykorzystuje wytrzymały, choć często dość sztywny przewód.

Druga możliwość dostarczenia do urządzeń sygnału audio w standardzie S/PDIF to wykorzystanie złącz optycznych typu TOSLINK. Niewielkie czarne gniazda z uchylną plastikową klapką są zazwyczaj opisywane jako „Optical IN/OUT” lub po prostu „TOSLINK”. W tym typie połączenia wykorzystuje się przewód światłowodowy, który może łączyć nawet bardzo oddalone od siebie urządzenia, a sama transmisja nie jest podatna na zakłócenia o charakterze elektromagnetycznym. Warto jednak pamiętać, że światłowód jest delikatniejszy od przewodu koncentrycznego i nie wolno go zaginać.

S/PDIF w zastosowaniach profesjonalnych

Protokół S/PDIF przyjął się nie tylko w domowym sprzęcie RTV. Na jego podstawie firma ALESIS opracowała połączenie wykorzystujące światłowód i złącza TOSLINK, pozwalające na przesyłanie wielokanałowego dźwięku w studyjnej jakości. ADAT, bo o nim mowa, pozwala na przesyłanie za pośrednictwem pojedynczego przewodu nawet 8 osobnych, 24-bitowych kanałów o częstotliwości próbkowania 48 kHz lub dwóch kanałów z próbkowaniem 192 kHz. To o wiele więcej, niż pozwala zapisać płyta CD.

Istnieje również inna implementacja protokołu S/PDIF do warunków profesjonalnych. AES/EBU wykorzystuje cyfrową transmisję sygnału audio za pośrednictwem przewodów zakończonych wtykami XLR. To złącza, które nie tylko umożliwiają wykorzystanie połączenia symetrycznego, ale również są bardzo szeroko stosowane w technice studyjnej.

S/PDIF – zalety i wady tego rozwiązania

Do największych plusów połączenia S/PDIF zalicza się przede wszystkim brak strat jakości dźwięku spowodowanych konwersją cyfrowo-analogową. Skutkuje to transmisją bardzo szczegółowego dźwięku o wysokiej jakości. Co więcej, na rynku nie brakuje kabli S/PDIF, dzięki czemu w prosty sposób możemy dopasować odpowiedni model do swoich preferencji oraz opcjonalnie wymienić go na nowy.

Kolejnym atutem S/PDIF jest to, że praktycznie wszyscy producenci wyposażają swoje produkty w gniazdo S/PDIF. Na uwagę zasługuje też bardzo prosta konfiguracja. Bez problemów poradzą sobie z nią nawet osoby znające się na elektronice w minimalnym stopniu. Warto dodać również, że technologia S/PDIF wspiera kilka formatów dźwięku przestrzennego.

Jednocześnie bardzo trudno w połączeniu S/PDIF znaleźć jakiekolwiek wady. Ewentualnie można do nich zaliczyć pojawiające się niekiedy problemy z konwersją sygnału, a także to, że by odczuć zalety płynące z używania go, warto korzystać z dobrej jakości sprzętu audio, co może generować wysokie koszty zakupu.