Pierwszy telefon komórkowy - jak funkcjonował i jak wyglądał?

Pierwszy telefon komórkowy jako rewolucja w komunikacji

Zanim szczegółowo odpowiemy na pytanie, kiedy powstał pierwszy telefon komórkowy, warto nakreślić rys historyczny. Historia przenośnych telefonów sięga drugiej połowy lat 40. minionego stulecia – to właśnie wtedy pojawiły się tzw. telefony samochodowe. Najczęściej były one montowane w drogich limuzynach i umożliwiały rozmowy za pośrednictwem specjalnych kanałów. Tego typu urządzenia ważyły kilkadziesiąt kilogramów (mniej więcej 35–40), a ze względu na bardzo duże zużycie energii korzystanie z nich było możliwe jedynie przy włączonym silniku samochodu.

Jednym z najczęściej wspominanych w kontekście historii telefonu komórkowego urządzeń jest prototyp telefonu przenośnego stworzony w 1956 roku przez firmę Ericsson. Nawet w najmniejszym stopniu nie przypominał on jednak współczesnych telefonów: ważył aż 40 kilogramów, a jego kształt można porównać do walizki. Co ważne, chociaż odegrał on istotną rolę w historii, nie jest uznawany za pierwszy telefon komórkowy – prototyp tego urządzenia powstał dopiero kilkanaście lat później.

Kiedy powstał pierwszy telefon komórkowy?

Pierwszy telefon komórkowy, który był zdecydowanie bardziej poręczny niż znane wcześniej urządzenia, to stworzona przez zespół Martina Coopera Motorola DynaTAC (DYNamic Adaptive Total Area Coverage) model 8000x. Najważniejszym założeniem, jakie przyświecało jej twórcom, to przypisanie numeru komórkowego nie do miejsca, ale do osoby.

Co ciekawe, pierwszy egzemplarz Motoroli DynaTAC powstawał jedynie 3 miesiące. Prace nad nim rozpoczęły się w listopadzie 1972, a prototyp został oficjalnie zaprezentowany 3 kwietnia 1973 roku w Nowym Jorku. Trzeba wspomnieć, że wynalazca przedstawił możliwości urządzenia w wyjątkowo interesujący sposób. Częścią prezentacji było bowiem wykonanie pierwszego połączenia. Cooper zadzwonił do Joela Engela – szefa firmy Bell Labs i zarazem swojego głównego konkurenta w wyścigu wynalazców pierwszego urządzenia mobilnego.

Pierwsze telefony komórkowe w rękach klientów

Od pamiętnego pokazu upłynęło aż dziesięć lat, zanim pierwsze telefony komórkowe trafiły do rąk użytkowników. Tak długi czas oczekiwania na rozpoczęcie sprzedaży wynikał z dwóch powodów – firma musiała dopracować urządzenie, a także poczekać na certyfikat amerykańskiej Federalnej Komisji Łączności. Ponieważ Motorola DynaTAC była pierwszym w historii sprzętem tego rodzaju, proces certyfikacji dodatkowo się wydłużył. Pozwolenie na sprzedaż zostało wydane dopiero 21 sierpnia 1983 roku.

Już pierwszego dnia sprzedaży przed sklepem Motoroli ustawiła się długa kolejka chętnych do zakupu rewolucyjnego urządzenia. Za pierwsze telefony komórkowe trzeba było zapłacić zawrotne 3995 dolarów – przy uwzględnieniu inflacji obecnie byłoby to około 35 tysięcy złotych. Wraz z początkiem roku 1984 Motorola przedstawiła wyniki sprzedaży DynaTAC, z których wynikało, że urządzenie kupiło 12 tysięcy osób.

Jak wyglądał pierwszy telefon komórkowy?

Skoro już wiemy, kiedy wynaleziono telefon komórkowy, warto wspomnieć o tym, jak wyglądało pierwsze urządzenie tego typu. Motorola DynaTAC, jeśli weźmiemy pod uwagę obecne standardy, nie prezentowała się szczególnie ciekawie, jednak w czasach, kiedy powstała, jej wygląd miał znaczenie drugorzędne. Mimo że nazywano ją urządzeniem mobilnym, pierwsza komórka nie była zbyt poręczna – w różnych źródłach pojawiają się informacje o wadze od 900 gramów do 2 kilogramów, a jej długość wynosiła mniej więcej 25 centymetrów.

Ze względu na charakterystyczny kształt pierwszy telefon komórkowy był żartobliwie nazywany telefonem cegłą albo telefonem butem. Obudowa urządzenia była kremowa, kanciasta i trudna do utrzymania w dłoni. W dolnej części korpusu znajdował się wystający mikrofon, u góry natomiast – dość pokaźna antena. Ze zdjęć, które zostały wykonane podczas prezentacji Motoroli DynaTAC, wynika, że klawiatura prototypu była podłużna i dwurzędowa. Po dopracowaniu urządzenia nieco się zmieniła – w wersji dostępnej w sprzedaży była ona trzyrzędowa, a w jej dolnej części znajdowały się przyciski funkcyjne: Rcl (recall), Clr (clear), Snd (send), Sto (store), Fcn (function), End (end), Pwr (power), Lock (lock), Vol (volume). Można się więc pokusić o stwierdzenie, że najstarszy telefon komórkowy pod względem wyglądu był daleki od inspiracji, którą miał być należący do kapitana Kirka ze „Star Treka” niewielki, niewyposażony w ekran komunikator z klapką.

Funkcjonalność najstarszego telefonu komórkowego

Chociaż pierwsze telefony komórkowe zrewolucjonizowały komunikację, to ich funkcjonalność była mocno ograniczona. System łączności pomiędzy urządzeniami był oparty na systemie analogowej telefonii komórkowej pierwszej generacji. Ciekawostką jest, że system ten, choć powstał w latach 80., przestał całkowicie funkcjonować stosunkowo niedawno. Należy podkreślić, że tuż po rozpoczęciu sprzedaży urządzeń Motoroli można było z nich dzwonić wyłącznie w ścisłym centrum Chicago.

Wykonywanie i odbieranie połączeń to podstawowa funkcja Motoroli DynaTAC – w czasie, kiedy powstał pierwszy telefon komórkowy, nikt jeszcze nie pracował nad możliwością wysyłania wiadomości tekstowych ani nawet o niej nie myślał. Oprócz wspomnianej funkcji urządzenie było wyposażone w książkę telefoniczną umożliwiającą zapisanie do 30 numerów. W kontekście funkcjonalności na uwagę zasługuje również bateria – pozwalała ona na 20–30 minut rozmowy lub mniej więcej 8 godzin czuwania, a czas jej ładowania wynosił aż 10 godzin.

Kolejne etapy w historii telefonu komórkowego

Zanim powstały znane nam obecnie smartfony, przez wiele lat udoskonalano modele klasycznych telefonów. Walka na rynku rozgrywała się pomiędzy dwoma dużymi graczami – Motorolą oraz Nokią. Już w 1987 roku Nokia wprowadziła konkurencyjny dla kolejnych generacji Motoroli DynaTAC telefon Mobira Cityman, który ważył około 800 gramów. Maksymalny czas rozmowy na jednym ładowaniu wynosił 50 minut, a czas czuwania – aż 14 godzin. Dwa lata po premierze wspomnianego urządzenia Nokii Motorola zaprezentowała światu kolejny niezwykle istotny dla historii telefonii i samej firmy model MicroTAC 9800X, który był wyjątkowo poręczny (ważył zaledwie 300 gramów) i wyróżniał się klapką zasłaniającą klawiaturę – w kolejnych lata się ona znakiem rozpoznawczym marki.

Z historią telefonów komórkowych wiąże się historia smartfona, która sięga lat 90. ubiegłego wieku. W 1992 roku firma IBM zaprezentowała przełomowy prototyp urządzenia z wyświetlaczem dotykowym. Ostateczna, pełna nazwa sprzętu, który trafił do sprzedaży dopiero w sierpniu 1994 roku, to IBM Simon Personal Communicator. Umożliwiał on między innymi obsługę połączeń, faksów i wiadomości e-mail, a także korzystanie z takich funkcji jak kalendarz, notatnik i mapy. Ze względu na swoją funkcjonalność IBM Simon uznawany jest za pierwszy w historii smartfon.

Nieustanna ewolucja

Dziś zdecydowanie częściej niż nad historią telefonów komórkowych zastanawiamy się nad tym, jaki smartfon wybrać. Urządzenia mobilne w ostatnich kilkudziesięciu latach ewoluowały tak bardzo, że współcześnie nosimy w kieszeniach niewielkie sprzęty o możliwościach komputera. Co więcej, znacznie zwiększyła się dostępność urządzeń tego typu, a także liczba producentów i wielkość oferty. Wszystkie te zmiany są szczególnie zauważalne, kiedy przegląda się współczesny ranking smartfonów i porównuje przedstawione w nim modele z pierwszymi telefonami komórkowymi pochodzącymi z lat 80. i 90. minionego stulecia. Mimo że już teraz możemy powiedzieć, że wielokrotnie byliśmy świadkami kolejnych wielkich kroków w rozwoju urządzeń mobilnych czy sieci transmisji danych, wszystko wskazuje na to, że w przyszłości jeszcze nieraz zostaniemy zaskoczeni.