Co to jest system operacyjny?

Co to jest system operacyjny?

Oczywiście na samym początku warto odpowiedzieć na główne pytanie: co to jest system operacyjny? W pewnym uproszczeniu można powiedzieć, że jest to warstwa oddzielająca oprogramowanie od podzespołów lub – jak się to określa częściej – software od hardware’u. W dawnych czasach aplikacje współpracowały bezpośrednio z podzespołami, które czytały karty perforowane, na których napisany był program.

Tworzyło to problem na rynku, ponieważ oprogramowanie do obsługi komputera musiało być kompatybilne z podzespołami, o których informacje nie były dostępne publicznie. Dlatego programy były dostępne w ograniczonej ilości i pochodziły bezpośrednio od producenta komponentów.

Czym jest system operacyjny? Jest to tak naprawdę jeden duży program, który bezpośrednio współpracuje z podzespołami i w jego obrębie istnieją różne programy. Powstanie OS (ang. operating system) sprawiło, że oprogramowanie można było pisać w jednakowym środowisku i nie musiało być ono tworzone specjalnie pod dane komponenty.

Powstanie systemów operacyjnych pozwoliło również na nieoczywiste w tamtym czasie korzystanie z wielu aplikacji naraz. Jednakże komputer – mimo uruchomionych wielu aplikacji – przełącza się pomiędzy nimi w ciągu milisekund i dystrybuuje pomiędzy nie swoje zasoby. Dlatego technicznie one nieustannie się włączają i wyłączają. Użytkownik nie widzi tych przejść, ale było to przyczynkiem problemów pierwszych OS-ów, ponieważ crash jednego programu powodował wyłączenie się całej reszty. Dopiero po jakimś czasie systemy zaczęły wykorzystywać tzw. preemptive multitasking, aby OS mógł odczytać crash i zabrać „zepsutej” aplikacji zasoby, a następnie rozdzielić je pomiędzy te działające.

Najpopularniejsze systemy operacyjne

Jeśli chodzi o najpopularniejsze systemy operacyjne, to jest ich zaledwie kilka. Przez lata rynek odrzucił takie OS-y jak Symbian, Inferno bądź MS-DOS, które zostały nadgryzione zębem czasu i zastąpione bardziej intuicyjnymi rozwiązaniami. Obecnie na rynku komputerów stacjonarnych i laptopów można spotkać dwa główne systemy:

• Microsoft Windows – jego protoplastą był MS-DOS stworzony w 1981 r. Był to system obsługiwany za pomocą komend. Później włodarze firmy Microsoft wprowadzali nowe nakładki (interfejsy) graficzne ułatwiające sterowanie nim. W 1995 r. pojawił się kolejny pełnoprawny system – Windows 95, którego wsparcie zakończyło się w 2011 r.;
• macOS – jest to system od Apple, który technicznie zapoczątkował w 1984 r. System 1.0, aby finalnie przekształcić się w znaną serię macOS, która bazowała na wydanym w 1989 r. systemie NeXTStep.

Na trzeciej pozycji znajduje się Linux, który jest względnie mało popularny wśród użytkowników, choć wielce ceniony wśród osób profesjonalnie zajmujących się programowaniem i szeroko pojętym IT. Co to jest system operacyjny Linux? To właściwie nazwa rodziny kilku systemów zbliżonych architekturą do systemów Unix.

Pierwotnie Linux był jedynie jądrem systemowym stworzonym przez Linusa Torvaldsa. Jądro (tzw. kernel) potrzebowało jeszcze sterowników i bibliotek zapewnionych przez Projekt GNU. Jedną z najstarszych wersji Linuxa jest Slackware Linux. W późniejszym czasie powstało wiele nakładek i wersji tego systemu, takich jak Ubuntu, Kubuntu czy Linux Mint. Służą one do różnych zastosowań – od grania po programowanie. Mimo że wiele czynności wciąż jest na Linuxach utrudnionych, to wciąż się je rozwija i tworzy nowe bazy dystrybucji.

Najpopularniejsze systemy operacyjne w smartfonach

Pozostając w temacie Linuxa, najpopularniejszy system operacyjny w smartfonach – Android – bazuje właśnie na Linuksie. Z różnych badań zaś wynika, że na świecie ponad 70% użytkowników smartfonów korzysta z Androida.

Około 20% rynku jest pod kontrolą iOS-a. Co to jest system operacyjny iOS? W przeciwieństwie do Androida jest to autorski system Apple bazujący na Mac OS X 10.5 z 2007 r., który z kolei bazuje na systemie NeXTStep. Pierwszy iOS został przedstawiony w 2007 r. wraz z premierą nowego smartfona Apple – pierwszego iPhone’a. Pozostałe około 10% rynku rozdzielono pomiędzy prawie całkowicie wyparte i niszowe systemy, takie jak: Symbian, BlackBerry OS czy Windows Phone.

Jeśli chodzi o tablety, to proporcje są o wiele bardziej wyrównane, ponieważ ponad 51% użytkowników korzysta z systemu iOS, podczas gdy ok. 48% używa Androida.

Jaki system operacyjny?

Po przeanalizowaniu, co to jest system operacyjny i jakie są najpopularniejsze z nich, zastanawiasz się pewnie, który będzie najbardziej odpowiedni dla ciebie. Na to pytanie nie da się dobrze odpowiedzieć, ponieważ każdy z nich cechuje się różnymi wadami i zaletami.

MacOS jest idealny dla grafików, montażystów i ogólnie osób zajmujących się sztuką bądź programowaniem. Z drugiej strony jednak jest dość zamkniętym systemem i tutaj pojawia się Windows, który pod względem modyfikacji daje zdecydowanie więcej możliwości. Linux podobnie, chociaż jest mniej intuicyjny dla nowych użytkowników.

Na rynku smartfonów jest podobnie. iOS wydaje się bardziej zoptymalizowany, jest lepszy do codziennego użytkowania, ale przy tym pozostaje względnie zamknięty w porównaniu z Androidem, w którym wykorzystano kernel Linux.